OLIMPIADA W KRAKOWIE 2022 – KOMENTARZ
Do projektu organizacji zimowych igrzysk olimpijskich w Polsce podchodzimy jak do każdego projektu, który musi przede wszystkim znaleźć swoje uzasadnienie. Problem w tym, że decyzje związane z organizacją dużych międzynarodowych imprez sportowych na świecie często bywają decyzjami politycznymi i przez to nie są podejmowanie na bazie solidnej oceny sensowności i wykonalności projektu. Wyceny takich projektów też często bywają polityczne, dlatego obserwujemy ogromną dysproporcję między budżetem planowanym na etapie pomysłu (i zatwierdzania projektu) a późniejszymi aktualizacjami i faktycznie poniesionymi środkami. Taki stan rzeczy potwierdza się w przypadku każdej dużej imprezy sportowej na świecie, co pokazują badania (polecam zwłaszcza prace dr Szymanskiego – University of Michigan / Imperial Collage London). Nie widzę podstaw ku temu, aby w przypadku polskich planów miało być inaczej.
Czy Polska potrzebuje zimowych igrzysk olimpijskich? To pytanie, na które nie ma łatwiej odpowiedzi, bo na złożone zagadnienia odpowiedzi nie są proste. I wracamy tutaj ponownie do oceny sensowności, wykonalności i analizy scenariuszowej. Kluczowe pytania trzeba skierować do inicjatorów i przyszłych sponsorów projektu – jakie cele chcą osiągnąć przez organizację tej imprezy. Jeżeli je znamy i mamy co do nich zgodę wśród zainteresowanych stron, wypadałoby zadać kolejne pytanie – czy organizacja tej imprezy jest najlepszym rozwiązaniem zmierzającym do osiągnięcia tych celów? Czy nie istnieją ścieżki alternatywne, inne projekty rozwojowe, inne programy, które przyniosą planowane korzyści mniejszym nakładem środków? Dopóki nie odpowiemy na te pytania i nie będą to odpowiedzi merytoryczne, jak najmniej obciążone oddziaływaniem o charakterze politycznym, trudno wnioskować, czy faktycznie warto.
Ale nawet jeżeli warto, pojawia się następny kluczowy aspekt – sposób realizacji projektu, właściwe zarządzanie zmianami, ryzykiem, procesami planowania, realizacji i kontroli. Bez tego niebezpieczeństwo, że końcowy bilans przedsięwzięcia będzie niekorzystny jest bardzo duże. Badania pokazują, że duże imprezy sportowe nie generują takich efektów ekonomicznych związanych z turystyką, jakich spodziewają się organizatorzy. Inne efekty również nie są łatwe do wyodrębnienia i jednoznacznej oceny. Można wymieniać szereg korzyści, związanych z promocją kraju / regionu, poprawą wizerunku, nową ofertą i usługami rekreacyjnymi dla społeczności itd. Są to jednak elementy bardzo trudne w dokładniejszej ekonomicznej wycenie, co sprawia, że określenie bardziej precyzyjnego rachunku ekonomicznego całego projektu w dłuższej perspektywie jest obarczone dużym błędem.
Dlatego właśnie tak bardzo należy zadbać o jakość zarządzania projektem, które przekłada się bezpośrednio na stronę kosztową przedsięwzięcia. Cel to uzyskanie wspomnianych korzyści (często pojawiających się w średnim i długim okresie) optymalnym nakładem. Ale nie chodzi tylko o koszty inwestycyjne, ale także o koszty związane z utrzymaniem zasobów po zakończeniu igrzysk oraz tym na ile realnie wspierają istniejące polityki państwa w obszarze sportu profesjonalnego, amatorskiego i zdrowia. Tutaj kluczowe wydaje się takie planowanie funkcjonalności obiektów na bazie komunikacji z wszystkimi interesariuszami, aby umożliwiały ich efektywne (w tym komercyjne) wykorzystanie po zakończeniu imprezy, uwzględniając realne potrzeby wszystkich beneficjentów i przyszłych użytkowników (lokalnej społeczności, biznesu, związków sportowych itd.).
